در همه خانواده ها، گهگاهی شاهد نزاع های کوچک یا بزرگی بین خواهر و برادر ها می شویم. در این نزاع های بین بچه ها، پدر و مادر باید چه کار کنند؟ چگونه به اختلافات خاتمه بدهند؟ چگونه از بروز این شرایط در آینده پیشگیری کنند؟ اینها موضوعاتی است که سعی کرده ام در ادامه این مقاله به آنها پاسخ بدهم.
چرا بچه ها با هم ناسازگاری می کنند؟
جلب توجه کردن : برخی از کودکان برای اینکه توجه پدر و مادر را به خود جلب کنند، شروع به ناسازگاری و بد رفتاری با خواهر و برادرهایشان میکنند. در بیشتر موارد، پدر و مادرهای پرمشغله و پر کار که وقت کمی برای بودن در کنار فرزندانشان دارند، اغلب با حسادت ها و رقابت های آنها برای جلب توجه والدین روبرو هستند. همچنین در هنگام تولد یک نوزاد جدید یا بیماری یکی از بچه ها این نزاع ها بیشتر می شود.
به هم خوردن عدالت و برابری میان فرزندان : وقتی پدر و مادر عدالت را رعایت نمی کنند، حس حسادت کودکان را نسبت به یکدیگر برمی انگیزند و باعث بروز اختلاف و دعوا بین خواهر و برادر می شوند.
به خطر افتادن حس مالکیت کودک : کودک دارای حس مالکیت قوی است و زمانی که کودک دیگری بخواهد وسیله متعلق به او را بردارد عصبانی می شود و پرخاش می کند.
حس برتری طلبی : کودکی که می خواهد همیشه نقش اصلی را در بازی داشته باشد، اگر کودک دیگر به او اجازه چنین کاری را ندهد دست به تخلف در بازی می زند و این کار باعث جدال میان آنها می شود.
دخالت بی جای پدر و مادر در اختلافات جزئی : پدر و مادری که دائما نقش داور یا قاضی را بازی می کنند و می کوشند مقصر اصلی را شناسایی کنند باعث تکرار دعوای میان کودکان می شوند و آنان را برای نزاع بعدی آماده تر می کنند.
بیکاری و بلاتکلیفی : انرژی ذخیره شده در کودکان، اگر به شکل درست تخلیه نشود، به نزاع و کشمکش بین آنها می انجامد.
وقتی بچه شروع به دعوا می کنند، والدین چه کار باید بکنند؟
در صورتی که دعوا لفظی و جزئی بود به فرزندانتان اجازه دهید خودشان مشکلشان را حل کنند. هنگامی که کودکان بفهمند کسی علاقه ای به مشکل آنها ندارد دیگر برای جلب توجه پدر و مادر دائما نزد آنها شکایت نمی کنند. اگر دعوا درحدی بود که امکان صدمه زدن آنها به یکدیگر وجود داشت، والدین به ناچار باید دخالت کنند و با لحنی جدی از آنها بخواهند به دعوا خاتمه دهند.
چنانچه کودکان بخواهند از یکدیگر به آنها شکایت کنند، باید به آنها بگویید که "علاقه ای به شنیدن توضیحات آنها ندارید و نمی خواهید بدانید مقصر کیست؟". ولی اگر مقصراصلی مشخص بود باید او را مورد سرزنش قرار دهید.
اغلب دعواهای خواهر و برادرها از روی تصمیم قبلی نیست و ناگهانی اتفاق می افتد و گاهی چندان بالا می گیرد که کودکان سعی می کنند خشم خود را به صورت ضربه بدنی یا تخریب اسباب بازی یا لوازم شخصی طرف مقابل نشان دهند. در این هنگام باید کودک را از این کار باز داشت و به او فهماند که هرچند احساس خشمش نسبت به خواهر یا برادر منطقی است ولی او حق ندارد با رفتاری ناپسند و ضد اجتماعی از حق خود دفاع کند.
برای پیشگیری از این دعواها، چه کار بکنیم؟
آموزش روش های حل مشکل و رفع اختلاف به بچه ها : برای اینکار در ابتدا از آنها بخواهید که آرام باشند و پشت میز، روبروی هم بنشینند آنگاه هریک به نوبت و با صدایی آرام، نظر و دیدگاه خود را درباره مشکل مطرح کند. سپس بکوشند با یافتن راه حل های مختلف و انتخاب راه حلی که هر دو نفر بر سر آن توافق داشته باشند، مشکل را حل کنند.
تعیین قوانین و مقررات : از فرزندانتان بخواهید که هرگز لقب های ناشایست به یکدیگر ندهند، ناسزا نگویند، رفتار های پرخاشگرانه و خشونت آمیز نداشته باشند و یکدیگر را کتک نزنند. سعی کنید بر اجرای قوانین و مقرراتی که برای فرزندانتان وضع می کنید، مصمم و ثابت قدم باشید. حتی می توانید در صورت مشاهده نقض این قوانین، برای آنها جریمه ای مانند از دست دادن فرصت تماشای تلویزیون در نظر بگیرید. البته لازم است زمانی هم که مشاهده می کنید فرزندانتان از قوانین و مقررات شما پیروی می کنند، آنها را تشویق کنید
اجتناب از مقایسه کردن : از آنجایی که مقایسه کردن کودکان با یکدیگر موجب رنجش ،دلخوری،خشم و حسادت آنها میشود، سعی کنید از مقایسه کردن خودداری نمایید.
منصفانه رفتار کردن : منصفانه رفتار کردن، به مفهوم یکسان رفتار کردن نیست. زیرا هر یک از فرزندان شما، بدون شک، دارای ویژگی ها، خصلت ها و توانایی هایی منحصر به فرد هستند که نیاز به رسیدگی و پرورشی خاص دارند.
برگزاری جلسه های هفتگی : سعی کنید در جلسه های هفتگی خانوادگی تان در باره نظرها، دیدگاه ها و مشکلات فرزندانتان بحث و گفت و گو کنید تا از این طریق هم بتوانید ارتباطی صمیمانه و نزدیک برقرار کنید و هم به مسایل و اختلاف های آنها رسیدگی نمایید.
اختصاص دادن وقت به هریک از فرزندان به طور جداگانه : این زمان می تواند کوتاه باشد ولی باید اختصاصی برای هر یک از کودکان در نظر گرفته شود.
ارتباط با همسالان : تمامی کودکان لازم است که راه ها و روش های گوناگون ارتباط برقرار کردن با سایر همسالان شان را بیاموزند. آنها برخی از این روش ها را در کنار افراد خانواده شان یاد می گیرند و برخی دیگر را باید از طریق تجربه و استفاده از فرصت ها و شرایطی که پدر و مادر برای دوست پیدا کردن و گسترش روابط اجتماعی شان فراهم می کنند، یاد بگیرند.
الگوی مناسبی برای فرزندانتان باشید : کودکان نباید شاهد این باشند که شما برای اثبات حقانیت خودتان به زور متوسل می شوید و تصور کنند که دعوا امر اجتناب ناپذیر است. باید در حضور کودکان از دعوا کردن بپرهیزید.
